Kürtaj (Probe Küretaj) Nedir? Neden ve Nasıl Yapılır?

Kürtaj (Probe Küretaj) istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması, tanısal işlemler veya düşük yapan kişilerde rahim içinde kalan parçaların çıkarılması amacıyla rahimin kürete (kazıyarak) edilerek  temizlenmesi işlemidir.  Kürtaj (rahim içinin kazınması) yöntemi bir çok ülkede jinekolojik müdahalelerin başında gelmektedir. 2018 yılında yapılmış bir araştırmanın sonucunda kadınların yüzde 90 95’i hayatlarının herhangi bir döneminde böyle bir müdahale yaşadıkları saptanmıştır. Gebeliğin sonlandırılması için yasal süre son adet tarihinden itibaren 10 hafta ile sınırlıdır. Bu süre aşımında gebeliğin sonlandırılması için küretaj uygulanması suçtur. Tıbbi nedenli yani anne sağlığını tehdit eden durumlarda bu süreye bakılmaz.

Kürtaj (rahim içinin kazınması) nedir? Tam olarak ne yapılır?

Tıbbi tahliye yani istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması dışında kadın hayatının bazı dönemlerinde karşılaşılan anormal jinekolojik durumlarda tanıyı kesinleştirmek, bazen de tedavi amacıyla yapılan işlemdir. Bu işleme probe küretaj yani kısaca P.C denir.

On beş yıl öncesine kadar her türlü kanamalar, polipler, düşüklerde ve rahimdeki kötü huylu hücre değişikliklerinden şüphelenildiğinde hemen kürtaja yani probe küretaja başvurulurdu. Fakat artık daha az zarar verici ilaçlar ve yöntemler var. Gerçi on beş dakika süren bu müdahale basit görünse bile kadınlar için hiç de basit değildir. Kürtaj (probe küretaj) gerektiren anormal durumlar şöyledir;

• Uzun süren kanamalar (kural olarak günü geçen kanamalar)
• Çok sık aralarla gelen sebebi anlaşılamayan kanamalar
• Menopozdan sonra gelen kanama-
• Düşüklerden sonra uzun süre devam eden kanamalar
• Rahimdeki kötü huylu hücre değişikliklerinden şüphelenilen durumlar
• Bazı spesifik hastalıkların tanısını kesinleştirmek için (tüberküloz gibi)
• Sterilite olgularında rahim iç zarının hormonal cevabını histolojik olarak görmek için P.C işlemine başvururur.

Rahim Ağzı Genişletildiğinden Hastaya Anestezi Yapılır

Çıkarılmak istenen dokunun bir miktarının içeride kalması rahim kasının zarar görmesinden çok daha kötüdür. Çünkü rahim kası çoğunlukla zaman içerisinde kendi kendine iyileşir. Rahim ağzının zorlanarak açılması sonucu müdahaleden sonra enfeksiyon oluşabilir. Kadın bu nedenle birkaç gün dinlenmelidir.

Ultrason aletiyle rahime dışarıdan bakılabildiğinden beri artık gereksiz yere kürtaja başvurulmamaktadır. Artık vajinal utrasonografi ile rahim içi incelenebilmektedir. Ayrıca ucunda ışık olan bir boru (histerskopi) ile rahim içi gözlenebilmektedir.

Yine de son histolojik kararı verebilmek için P.C işlemi vazgeçilebilecek bir yöntem değildir. Probe küretaj rahim boşluğunu ve serviks yani rahim ağzı kanalını örten örtünün aşağıya doğru geniş kapsamlı sıyrılması amacı ile yapılan bir girişimdir.

Çıkarılan materyalin patolojik tanısı ile rahim içindeki olaylar kesin olarak anlaşılabilmektedir. Bu işlem için rahim ağzının genişletilmesi gerektiğinden hastaya anestezi verilmesi uygundur. Rahmin yerini, şeklini ve boyutlarını saptamak amacı ile iki elle yapılan muayeneden sonra serviksin (rahim ağzı) ön dudağı bir alet yardımı ile tutularak aşağı doğru çekilir. Önce rahim boşluğunun boyu histerometri denen bir alet yardımı ile ölçülür. Yine histerometri ile her iki yana doğru rahimde bir gelişim anomalisi olup olmadığına bakılır. İleri yaştaki hastalarda veya kanser kuşkularında bu işlem çok daha dikkatli yapılmalıdır.

Müdahaleden Sonra Enfeksiyonlar Oluşabilir

Her ikisinde de yer alabilecek patolojik olayları birbirinden ayırmak için serviks (rahim ağzı) ve endometrium kürtajı ayrı ayrı yapılmalıdır. Bunun için önce bir biyopsi küreti ile rahim ağzı (serviks) kontrol edilir ve kazınır. Daha sonra en küçük ve basınç uygulamaksızın geçebilen bujiden (metal çubuk) başlamak üzere iç deliğin genişletilmesine başlanır. Bu işleme giderek kalınlaşan metal çubuklarla devam edilir ve dilatasyon tamamlanır. Teşhis amacı ile yapılan kürtajlarda genellikle sekiz numaralı Hegar bujisine kadar kazımak yeterlidir. Yine uygun boyda keskin bir küret (kaşığa benzer bir alet) rahim dibine doğru sevk edilir. Kesici ucu aşağıya doğru dönük olarak ve nazikçe bastırılarak aşağıya doğru çekilir.

Bu işlem 3 – 5 cm uzunluğunda bir endometrium bandının ve endeservikal mukoza dokuşunun çıkarılmasını sağlar. Rahim boşluğunun geri kalan bölümü de aynı şekilde sistematik olarak kürete edilir.

Son olarak tubaların açıldığı köşelerde kontrol edilerek küretaj bitirilir. Elde edilen doku örneği yüzde onluk formalin çözeltisi içine veya alkol içine konularak patolojik tetkik için gönderilir (rahimden çıkarılan parçalar ile rahim boşluğundan çıkarılan parçalar ayrı ayrı kaplara konulur).

Kürtaj işleminin sonucunda oluşabilecek enfeksiyon, ağrı, rahim kasının zarar görmesi gibi durumlar bugün için kontrol altına alınabilir durumlardır.

Hormonlar Her Derde Deva Değildir

Kürtaj uygulamasının dışında, çok şiddetli, çok az veya düzensiz olan adet kanamaları veya farklı kanamalar hormon takviyesiyle tedavi edilebilmektedir. Rahim içi zarını tekrar güçlendirmek için çok kısa bir süre için yüksek dozda hormon verilir. Bu hormon takviyesi ara kanamaları hemen durdurur. Ardından bir kanama olur ve bu kanama ile (aynı kürtajda olduğu gibi) rahimin içindekiler çıkar ve siklus düzene girer.

Eğer doktor ultrasonda ara kanamaya neden olarak güçsüz bir rahim içi zarı tespit ederse, bu sefer de bu zarı sağlamlaştırmak için başka bir hormon karışımı verir. Tabii ki hormonlar her derde deva değildir. Bazen oluşan hücrelerin kötü huylu olup olmadıkları araştırılmak zorundadır. Rahim içi kanseri çok ender olarak görülmesine karşılık erken tam konulmadığı takdirde öldürücü olabilir. Bunu önlemek için dokunun mikroskop altında incelenmesi gerekir.

Sonuç olarak Probe Küretaj kadınlar için ilk bakışta ürkütücü bir girişim olarak algılansa da kesin tanıya götüren bir işlem olarak henüz jinekologların vazgeçemeyeceği bir uygulamadır.

Uzman Kişi ve Kurum Şart

Kürtaj genel veya lokal anestezi altında yapılır ve genellikle hastanede 1 – 2 saat kalınması yeterlidir. Çok basit bir müdahale olarak bilinse de gerek ameliyat öncesi gerekse ameliyat sırasında temel cerrahi prensiplere uyulmaması çok dramatik sonuçlar doğurabilir. Çıkabilecek komplikasyonlar şöyledir;

1. Rahim duvarının delinmesi
2. Batın içindeki diğer organların yaralanması
3. Enfeksiyon

Son yıllardaki teknik gelişmeler hormon tedavisindeki yeni aşamalar, transvaginal ultrasonografinin, histeroskopinin rahim içini araştırmada hekime sağladığı faydalar, endometriyal ablosyon tekniği (rahim içi mukozasını yakma) oraya çıkmıştır, Bu tekniğin ortaya çıkması her ne kadar kürtajın uygulanma sıklığını azalttıysa da önümüzdeki yıllarda bir kadın doğum uzmanının hastasına en sık önereceği müdahale hiç kuşkusuz kürtaj olacaktır.

Sağlıcakla Kalın.