İçindekiler
Bebekler ilk doğduklarında çok narindirler ve ilk altı ay yavaş yavaş gelişme gösterirler. Bebeğinizin sağlıklı olabilmesi için iyi bir bakıma, düzenli ve doğru beslenmeye ihtiyacı vardır. Bebeğin psikolojik, sosyal ve zihinsel gereksinimlerinin karşılanmasının bebeğin gelişiminde ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgulamak istiyoruz.
Bebeğin İlk Altı Ayda Fiziksel gelişimi
Bebeğin kilosundaki ve boyundaki artış gelişiminin en büyük göstergesidir. Bütün bebekler aynı oranda büyümezler, ama birçoğu ilk günlerdeki kilo kaybının ardından 3. aya kadar günde yaklaşık 26 – 30 gr. alır. Üçüncü aydan sonra kilo artışı biraz daha yavaşlar ve 6. ayda bebekler genellikle doğum ağırlıklarının 2 katına ulaşırlar. Bebeğinizi düzenli olarak tartın ve kilo artışını not alın.
Bebeğinizin kilosunu yaşıtı diğer bebeklerle kıyaslamayın; bebeğin gelişimini kendi kilo artımındaki artış belirler, diğer bebeklerin ki değil. Bebeğinizin gelişimini takip etmek için asla komşunuzla “Altı aylık bebeğinizi karşılaştırmaca” oyunu oynamayın. Bebeklerin boyları, kiloları gibi ilk aylar daha fazla artar. İlk 3 ayda yaklaşık 10 cm. uzarken, ikinci 3 ayda 6 – 7 cm. uzarlar. Dolayısıyla 47 cm. doğmuş bir bebek 6. ayını doldurduğunda 64 cm. civarında olur.
Bebeklerin diş gelişimi büyük oranda kalıtıma bağlı olmakla birlikte, genellikle 6 – 10 aylar arasında bebeklerin ilk dişleri çıkmaya başlar. Doğduğunda dişi olan bebekler (bunların olağanüstü güçleri olduğuna inanmıyorsunuzdur, herhalde) olduğu gibi, yaşını doldurduğunda hiç dişi çıkmamış bebekler de olabilir. Bebekler dişleri çıkarken genellikle ateşlenir ve kaşıntıdan dolayı huysuzlanırlar. Bazılarının uyku ve beslenme düzenleri bile tamamıyla değişebilir. Anne – baba olarak bu dönemin geçici olduğunu unutmamaktan ve bir gün her şeyin yoluna gireceğini ummaktan başka yapabileceğiniz pek bir şey yoktur.
Hareket gelişimi Bebekler ilk doğduklarında pelte gibidirler. Birinci aydan itibaren kas kontrolü yavaş yavaş başlar. Hareket gelişimi sağlıklı tüm bebeklerde baştan aşağı doğru olur. Bir buçuk aylık bebek başını tutmaya başlar ancak boyun kaslarını tam anlamıyla kontrol edebilmesi 3. aydan önce olmaz. Üçüncü – 4. aylarda yüzükoyun yatırıldığında, dirsek ve ellerinin desteğiyle göğsünü kaldırabilir. Beşinci aydan itibaren sırtüstü yatarken yüzükoyun dönebilir ve objeleri iki eliyle veya tek eliyle avucunu kullanarak yakalayabilir. Altıncı ayda sırt kasları artık destekle oturmasına izin verecek kadar gelişmiştir.
Bebeğin İlk Altı Ayda Bilişsel ( Zeka) Gelişimi
Bebekler 1. aya kadar doğuştan getirdikleri refleskleri geliştirirler. Birinci aydan itibaren reflekslerin yerini istemli hareketler almaya başlar. Örneğin, bebeğiniz karyolasının başına taktığınız sallanan oyuncağı izler ve onun bazen sallanıp durduğunu fark eder. Elleriyle oynar, parmaklarını inceler. Ses çıkartan bir oyuncakla yaklaştığınızda onu izlemeye başlar. İlk altı ayda dudaklar ve dil parmak uçlarından daha duyarlı olduğu için eline geçen her şeyi ağzına götürür. Bebeğiniz dünyayı tanımaya, her şeyin tadına bakarak başlar. İkinci – 3. ayda oyuncakları görme alanında oldukları sürece izlerken, 5. – 6. aylarda oyuncağını uzaklaştırdığınızda arkasından bakar ve eliyle işaret eder. Bu onun, oyuncağının kaybolduğunu fark ettiğini gösterir.
Bu dönemde bebeğin bilişsel gelişimini desteklemenin en iyi yolu parlak canlı renkleri olan ses çıkartan objeler vererek onlarla oynamasını sağlamaktır. Özellikle 3. – 6. aylar arasında bebekler için en iyi oyuncak insandır. Tek başlarına yapamadıkları her şeyi insanlar aracılığıyla öğrenirler. Bebeğiniz, çıngırağının ses çıkartabildiğini ancak siz çıngırağı salladığınızda öğrenebilir. Bebeğinizle sık sık oyun oynayın, her oyun bebeğiniz için yeni şeyler öğrendiği bir süreçtir. Oyun oynarken bebekler objelerin neye benzediğini, nasıl hareket ettiğini ve kendi davranışlarının objenin hareketini, şeklini nasıl etkilediğini öğrenir.
Bebeğin İlk Altı Ayda Dil Gelişimi
Bebeğin tek iletişim aracı ağlamaktır. Birinci aydan sonra bebeğin ağlama biçimi ihtiyaçlarına göre farklılaşır. Dikkatli anne – babalar bebeğin uykusu geldiği zamanki ağlama biçimiyle, acıktığı zamanki ağlama biçiminin farklı olduğunu bilirler. Bebekler sadece fizyolojik ihtiyaçlarının giderilmesi için ağlamazlar, dikkat çekmek ve iletişim kurmak için de ağlayabilirler. Uykusunu almış, karnı tok ve altı temiz bir bebek sadece size anlatamadığı bir sağlık sorunu olduğu için değil, kucaklanma isteği duyduğu için de ağlayabilir.
Bebekler sosyal ve duygusal ihtiyaçlarını biz yetişkinler gibi konuşarak veya sözsüz iletişim yolları aracılığıyla ifade edemedikleri için, tek iletişim araçları olan ağlamayı kullanırlar. İkinci – 3. aylarda bebekler a – e – o gibi sesli harfleri çıkarmaya başlar. Üçüncü – 4. aylarda bu sesleri uzatmaya ( aa – ee – 00 ) ve ga – ge – gu gibi sesler çıkarmaya başlar. Beşinci – 6. aylarda sesli harflerin başına sesiz harf ekleyerek ilk hecelemeler başlar. Bu dönemde aynı heceyi arka arkaya tekrar ettiği de görülür, de – de – de – de veya ba – ba, ma – ma gibi.
Bebeğin dil gelişimini desteklemenin en iyi yolu doğumdan itibaren onunla konuşmaktır. Söylenenleri anlamadıkları gerekçesiyle birçok anne – baba bebekleriyle konuşmaz. Ancak bebeklerin konuşabilmeleri için önce duymaları gerekir. Bebekler birdenbire konuşmayı öğrenemezler, dillerinin çözüldüğü belli bir zaman yoktur. Ne kadar çok iletişime girerlerse, ne kadar çok işitsel uyaranla baş başa kalırsa o kadar kolay konuşurlar. Bugünden başlayarak bebeğinize yaşadığınız her olayı anlatın, gazete okuyun, izlediğiniz T. V. programlarıyla ilgili yorumlarınızı aktarın vb. Konuşurken onunla göz kontağı kurmayı da asla unutmayın, konuşmanızın arasında zaman zaman susup gözlerinin içine bakarsanız size gülümsediğini ve ses çıkartarak cevap verdiğini fark edersiniz.
Bebeğin İlk Altı Ayda Sosyal – duygusal gelişimi
Bebeklerin ilk sosyal davranışı gülmedir. İkinci aydan itibaren bebekler gülümsemeye başlarlar. Kucağa alındıklarında susmaları, insan sesi ve yüzüne karşı gösterdikleri ilgi de sosyal ve duygusal gelişimlerinin göstergesidir. Bebeklerin gülme davranışları 3. – 6. aylarda iyice belirginleşir, hatta bazen o kadar sesli gülerler ki kahkaha attıklarını bile düşünebilirsiniz. Beşinci aydan itibaren annenin ve sık gördükleri yetişkinlerin yüzlerini yabancıların yüzlerinden ayırt edebilirler.
Kucağa alınmak istediklerinde el ve kollarını kullanarak, kendilerini iterek bu isteklerini belli ederler. Dikkat çekmek için, başkaları konuşurken sesler çıkarmaya başlarlar. Altıncı ayda, aynada kendilerine güler, çocuklarla yetişkinleri birbirlerinden ayırır ve insanlarla oynanan kooperatif oyunları (ce oyunu) tercih ederler.
Yine 5.- 6. aylarda ses tonlarını ayırt edebilir, özellikle anne sesindeki sevgi, öfke ve üzüntü tonlarını algılayabilirler. Bebeğin sosyal ve duygusal gelişimini desteklemenin en iyi yolu kuşkusuz onu sevmek ve ona güven duygusu aşılamaktır. Bunu başarmak için bebeğinizin tüm ihtiyaçlarını düzenli, yeterli ve zamanında karşılamalı ve onunla sürekli iletişim kurmalısınız.
Bebeğiniz kendini bir kenara itilmiş ve yalnız hissetmemeli. Bebeğinizle kuracağınız ilişki ileriki yaşamında onun diğer insanlarla kuracağı ilişkinin temelini oluşturur. Doğduğu andan itibaren ona karşı kararlı, tutarlı ve dengeli davranın. Böylece, ileride insanlarla sağlıklı iletişim kurabilen bir yetişkin olmasını sağlayabilirsiniz.
Sağlıcakla Kalın.
