İçindekiler
Basit bir migren hapı, bir cilt kremi, bir iğne. Hekiminize danışmadan alacağınız herhangi bir ilaç, doğacak bebeğiniz ve sizde telafisi imkansız sorunlara neden olabilir. Bir kadın hamileliği süresince sayısız küçük sağlık sorunuyla karşılaşabilir. Hamileliğin ilk üç ayında görülen bulantı ve kusmalar; son dönemlerdeki büyük yorgunluklar, hemoroid, varis gibi sorunlar; ne zaman karşınıza çıkacağı belli olmayan nezle, grip, anjin ve bağırsak enfeksiyonları. Bu hastalıklar hamilelikte ilaç kullanmayı gerektirebilir. Peki, ne yapmalı? En ufak bir rahatsızlıkta hemen doktor mu çağırmalı yoksa bir ilaç mı almalı? Kendi kendimizi iyileştirmeyi mi denemeli yoksa öylece hastalığın geçmesini mi beklemeli? Burada önemli olan, birçok yöntem denemektense, fetüsün gelişimini engellemeyecek geçerli bir orta yol bulmaktır.
Hamile bir kadının önce kendisine sonra da doktoruna sorması gereken 3 önemli soru vardır:
- Bu ilaç gerçekten yararlı mı?
- Gerekli olduğu için bu ilacı kullanırsam bebeğime zarar verir miyim?
- Bebeğim için risk taşıyan bir tedavi şart olduğunda ne yapmalıyım?
Hamile Kaldığınız Tarihten Emin Olmalısınız
Genel bir kanıya göre, hamileliğin ilk dört ayında toksik bir ilacın kullanılması bebeğin organlarının oluşumunda bazı sorunlara yol açabilir. Tedavinin bebeğe zarar verici etkileri, ilacın hamileliğin başında, ortasında ya da sonunda alınmasıyla da bağlantılıdır.
Yumurtanın döllenmesinden sonraki 14 gün içinde kullanılan bir ilacın fetüsü etkileyip etkilemeyeceği bilinemez. Ancak bu dönemde yumurtanın kaybedilmesi riski de mevcuttur. Bundan sonra gelen 15. günle 60. gün arasındaki dönem, doğumsal kusurların en çok oluştuğu dönemdir. Bu dönemde özellikle çok dikkatli olunmalı ve doktora danışmadan hiçbir medikal tedavi uygulanmamalıdır. Aynı şekilde, bu dönemde bazı ilaçların vücut tarafından emilimi daha uzun sürebilir ve embriyo için kötü sonuçlar doğurabilir. Hamileliğin ilk üç ayı atlatıldıktan sonra bu çeşit doğumsal sakatlık riskleri azalır.
Bundan sonraki dönemlerde, yanlış ilaç kullanımı sonucunda beyin ve böbrek fonksiyonları için zehirlenme riski olduğunu unutmamak gerekir. Örnek verirsek eğer anne karbondioksitle zehirlendiyse karnındaki bebek de zehirlenecektir. Aynı şekilde, anne yüksek oranda alkol veya uyuşturucu alırsa, büyük olasılıkla bu maddeler bebekte gelişme bozukluğu yaratacak ya da merkezi sinir sisteminde bozulmalara neden olacaktır.
Hamilelikte Piyasaya Yeni Çıkan İlaçları Kullanmamaya Çalışın
Hamilelik sırasında yeni çıkan ilaçlardan kaçınmak daha doğru olur. Güvenlik açısından, piyasada uzun süreden beri bulunan, doktorlar tarafından iyi tanınan ve güvenilirliği kanıtlanmış ilaçları kullanmak daha doğrudur. Bir ilaç piyasaya çıkıp hastaların kullanımına sunulmadan önce çok sayıda testten geçer. Bu testler özellikle hayvanlarda uygulanır. Eğer herhangi bir kusurlu organ ya da doku oluşumu gözlenirse bu sonuç ilacın prospektüsünde kesinlikle belirtilmek zorundadır. Ancak insan ve hayvan vücudunda ortaya çıkabilecek sonuçlar her zaman bire bir aynı olmayabilir. Bu yüzden hayvanlarla yapılan ilaç denemelerinde her zaman için bir yanılma payı olabileceği düşünülmelidir. Denek olarak kullanılan gebe hayvanlarda fetüste herhangi bir gelişim bozukluğu görülmese de ilaçlarla ilgili sürmektedir.
Hamilelik dönemlerinde bu tip gelişim bozukluğu yapabileceği belirtilen ilaçlarla tedavi gören anne adaylarının bebeklerinde kayda değer oranda doğumsal kusurlar oluşmaktadır. Bu yüzden, bu tip bir sorunu olan hamile kadınlar düzenli şekilde doktor kontrolünden geçmelidir.
Hamilelikte Erteleyebileceğiniz Aşılardan Kaçının
Doktorlar genellikle hamile bir kadına -çok gerekmedikçe- aşı yapmaktan kaçınırlar. Özellikle bu, canlı virüs kaynaklı bir aşıysa (kızamık, kızamıkçık, sarı humma aşısı gibi) daha da dikkatli olmak gerekir. Eğer hamile olduğunuzu bu tür bir aşı olduktan sonra öğrendiyseniz bunu hemen doktorunuza belirtmelisiniz. Hamileliğinin başında kızamıkçık aşısı olan kadınların yeni doğan bebeklerinde bu hastalığa ve aşıya bağlı bir sorun olabilir. Bu yüzden tedbirli olmakta yarar var.
Söz konusu olan kızamık aşısı ise bebekte doğumsal bir kusur görülmemektedir. Ancak çocuğu düşürme riski söz konusudur. Sarı humma aşısı olmak durumunda kalan hamile kadınların bir yerde sabit kalmaları, olası yolculukları ertelemeleri tavsiye edilir. Ölü virüslerle hazırlanan aşılar fetüs için bir tehlike oluşturmaz. Hamilelik döneminde, tetanos, hepatit B, hepatit C ya da grip aşısı olmanızda hiçbir sakınca yoktur.
Hamilelikte Dermatolojik Tedavilere Dikkat Edin
Cildimize sürdüğümüz bir merhemin fetüse zarar verebileceği, çoğumuzun aklına bile gelmez. Oysa bazı kremler, pomatlar ve jel şeklindeki dermatolojik ilaçlar aktif maddeler içerir ve bu aktif maddeler cilde nüfuz ederek kana karışır. Bunlar doğacak çocuk için birçok sorun yaratabilir. Dermatolojik ilaçlarla yapılan A vitamini asidi içeren bir tedavi uygulamak ya da kortikoid içeren son kullanma tarihi geçmiş bir krem kullanmak bebeğinizde doğumsal kusurlara sebep olabilir.
Hamilelikte Kronik Bir Hastalık Durumunda
Kronik bir hastalığı olan hamile kadınlar ne yapmalıdırlar? Eğer kadının sürekli tedavi gerektiren bir hastalığı (diyabet, hipertansiyon, bakteriyel bir enfeksiyon gibi…) varsa hamilelik yüzünden tedavisini aksatması düşünülemez. Bu durumda değişik yollar izlenebilir. Hamileliğin en hassas dönemlerinde tedaviyi bir süre için kesmek, dozları uygun şekilde azaltmak ya da daha az zararlı benzer bir ilaç vermek bu yollardan birkaçı. Ancak tabii ki hangisinin daha uygun olduğuna mutlaka doktorunuz karar vermeli.
Hamilelikte Hangi İlaçları Kullanabilirsiniz?
Bütün bu risklere karşın hamile kadınlar – doktor tavsiyesiyle olmak kaydıyla- bazı durumlarda ilaç kullanabilirler.
İşte bu ilaçlardan bazıları:
Nezlede: Deniz suyundan yapılmış burun damlaları ya da güzel kokulu bitkilerin yağlarından yapılmış buğular,
Bakteriyel bir enfeksiyonda: Diş iltihabı, anjin, bronşit gibi hastalıklarda yalnızca doktorunuzun yazacağı bazı antibiyotikler,
Yiyecek zehirlenmelerinde: Bağırsaklarda enfeksiyona sebep olan gram-negatif bir bakteri cinsine bağlı bir zehirlenme söz konusuysa doktorunuzun önereceği iyi bilinen bir antibiyotik,
Vajinal enfeksiyonlarda ve mantarlarda: Bebek için risk oluşturmayacak lokal tedaviler, fitiller ve kremler,
Üriner sistem enfeksiyonlarında: Anne adayının sadece sağlığının değil, aynı zamanda hamileliğinin de tehlikede olduğu bu rahatsızlıklarda doktorlar tarafından iyi tanınan bir grup antibiyotik kullanılabilir.
Sağlıcakla Kalın.
