Hamilelik, bir kadının yaşamındaki en önemli süreçlerden biri. Bu dönemde sağlığına, hem kendisi hem de doğacak bebeği için çok dikkat etmesi gereken kadın, gerekli vitamin ve mineralleri nasıl temin etmeli? Bu vitamin ve minerallerin eksikliğinde ne gibi olumsuz sonuçlar doğabilir? İşte bu soruların yanıtları.
Hamilelikte Dikkat Edilmesi Gereken Vitaminler.
Vitaminler, başta protein sentezi olmak üzere çeşitli temel metabolizma olaylarında önemli rol oynar. Bu nedenle gebe kadınlarda vitamin dengesinin sağlanması, sağlıklı bir hamilelik geçirmek ve sağlıklı bir bebek sahibi olmak açısından önemlidir.
- A vitamini: A vitamini eksikliğinin hamilelikteki olumsuz etkileri hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Yapılan deneyler, A vitamini eksikliğinin; göz, burun ve böbreklerde oluşum bozukluklarına neden olduğunu göstermiştir.
İnsanda A vitamini eksikliği belirtileri genellikle gözle görülmez, ancak yetersiz beslenen bazı kadınların bebeklerinde gözde oluşum bozukluklarına rastlanmıştır.
A Vitamini Nelerde Bulunur?
Karaciğer, süt, yumurta, balık, havuç, ıspanak, tereyağı, yeşil sebzeler, lahana ve maydanozda bulunuyor.
- B vitamini: B grubundaki vitaminlerin hemen hepsi embriyo gelişimi üzerinde önemli etkiye sahiptir.
- B1 vitamini (tiyamin): Şiddetli B vitamini eksikliğine bağlı olarak beriberi hastalığının bazı kadınlarda düşükle sonuçlandığı bildirilmiştir.
- B2 vitamini (riboflavin): Eksikliği, gebe kadınlarda düşük ya da erken doğuma neden olabilir.
- B6 vitamini (piridoksin): Bu vitaminin eksikliği üreme işlevini olumsuz olarak etkiler, ama ender olarak düşük ya da erken doğuma neden olur.
- B12 vitamini (siyanokobalamin): Bu vitaminin eksikliği kansızlığa neden olabilir. Fetus, gelişimini tamamlayabilmek için anne adayından önemli miktarda B12 vitamini aldığından, genellikle annenin kanında B 12 vitamini düzeyi düşer. Gebe bir kadının günlük B 12 vitamini gereksinimi yaklaşık 4 – 8 mikrogram olarak hesaplanmıştır.
B Vitaminleri Nelerde bulunur? Tahıllar, buğday, maya, kepek, ciğer, balık yağı, böbrek ve sütte bulunuyor.
- C vitamini (askorbik asit): Hamilelik döneminde artan C vitamini gereksinimi günde yaklaşık 60 miligramdır. Organizmanın, bağışıklık sistemini güçlendirmek için bu vitamine ihtiyacı vardır.
C Vitamini Nelerde Bulunur? Taze meyvelerde, lahanada ve maydanozda yüksek miktarda bulunuyor.
- D vitamini: Bu vitamin, kalsiyum ve böbrek metabolizmasında, buna bağlı olarak da kemik yapımında önemli rol oynar. İnsan vücudunda karaciğerde depolanır ve kalsiyumla birlikte alındığında raşitizmi engeller. Burada dikkat edilmesi gereken önemli nokta, D vitamini fazlalığının da bebeğin sağlığı ve gelişimi açısından olumsuz olduğudur.
D Vitamin Nelerde bulunur? Yiyeceklerin içerisinde çok az miktarlarda bulunan D vitamini, daha 1 çok açık hava ve güneş ışınları sayesinde vücutta sentez edilir.
- E vitamini (tokoferol): Bu vitamin uzun süredir üreme işlevinin yardımcı bir ögesi olarak kabul edilmektedir.
E Vitamin Nelerde bulunur? Buğday özü yağı, sebze ve salatada bulunuyor.
- Folik asit: Aynı zamanda B9 vitamini olarak da adlandırılabilen folik asit eksikliği, embriyoya diğer vitaminlerin eksikliğinden daha çok zarar verir. Organizmada; protein sentezi, hücre çoğalması, kemik iliğinin görevini tam olarak yapması gibi, bebek gelişimi için önem taşıyan fonksiyonlarda başrol oynayan bu vitaminin eksikliğinin, bebeklerde sinir sistemiyle ilgili oluşum bozukluklarına yol açabileceği bildirilmiştir. Bu nedenle özellikle gebeliğin ilk 3 ayında kullanılması önerilmektedir.
Folik Asit Nelerde bulunur? Yeşil sebzeler, buğday tohumları, mısır taneleri, karaciğer, yumurta sarısı, peynir gibi besin maddelerinde bulunuyor.
Hamilelikte Dikkat Edilmesi Gereken Mineraller
Vücudun tiroit bezi için iyota, dişler için kalsiyum ve flora ihtiyacı vardır. Aynı şekilde kas gelişimi için demir, magnezyum, fosfor, kalsiyum ve potasyum gibi minerallerden destek alan organizma, kan oluşumu için demir ve kalsiyum, kemik gelişimi için ise kalsiyum ve fosfora ihtiyaç duyar. Hamilelikte sodyum, potasyum, klorür, çinko ve flor gibi minerallerin normalden daha fazla alınması gerekmez. Bu minerallerin karşılanması besin maddeleri ile dengelenebilir. Bu dönemdeki kalsiyum eksikliği diş hastalıklarına ve kemiklerde kırılmaya yol açabilir.
Mineraller nelerde bulunur?
Süt, süt ürünleri, yağsız et, yeşil sebze, buğday ekmeği ve taze meyveler kalsiyum içerir. Fakat bu besinlerin aynı zamanda bağırsakta gaz oluşumuna da sebep olabileceği de bilinmelidir. Vücudun bu besin maddelerini daha iyi değerlendirebilmesi için D vitaminine ve magnezyuma ihtiyacı vardır. Magnezyum ise; fındık, buğday ekmeği ve meyvelerde bulunur.
Demirin yeri ayrı
Hamilelikte iki kat fazla ihtiyaç duyulan demir, kanda hemoglobin yapımı için en önemli maddelerinden biridir. Demir eksikliğinde, kanda oksijeni taşıma fonksiyonu gören hemoglobin üretimi durur ve var olan hemoglobin de görevini tam anlamıyla yerine getiremez. Anne adayı için, aşırı yorgunluk ve doğum komplikasyonlarına kadar giden sorunlara yol açabilen demir eksikliği anemisi, bebek için de; düşük doğum tartısı, gelişim bozuklukları gibi sorunlar yaratabilir. Bu yüzden, gebeliğin başlarından itibaren doktorun tavsiye ettiği süre ve dozda demir takviyesi yapılmasında büyük yarar vardır.
Doğal yolla demir alabileceğiniz gıdalar ise şöyle sıralanabilir: Tahıl ürünleri; ıspanak, kıvırcık salata, pazı gibi sebzeler; kayısı, et gibi besin maddeleri. Ayrıca C vitamini de emilimini kolaylaştırdığı için, et ve üzerine birkaç damla limon suyu dökülmesinde tavsiye edilir.
Hamileliği süresince dengeli beslenen kadın, sözü edilen tüm vitamin ve mineralleri aldı besinlerden sağlayabilir. Ancak özellikle ilk 3 ayda folik asit ve daha sonrasında da demir eklenmesi gerekmektedir. Aynı zamanda hamile kadının, sağlığını olumsuz etkileyecek sigara ve alkol gibi alışkanlıkların dan da uzaklaşması, vitamin ve minerallerin, organizma tarafından kullanımına katkıda bulunacaktır.
Hamilelikte Vitamin ve Mineraller İçin Öneriler
Vitaminler İçin: Anne adayları, düzenli bir şeklide beslendikleri takdirde gereksinim duydukları A, D ve E vitaminlerini vücutlarına sağlamış olurlar. Besin maddelerinde bulunan bu vitaminler vücut tarafından depo edilir. Ayrıca güneş ışınlarının yardımıyla vücut D vitamini de üretir. Ancak B69 B12 ve C vitaminleri gibi suda çözülen vitaminler vücutta depolanamaz. Bu nedenle bu vitaminler her öğünde alınmalıdır. Vücudun yağda çözünen vitaminlerl alabilmesi İçin her öğünde bir miktar yağ da alınması tavsiye edilir (örneğin yağlı bir dilim ekmek gibi). Bunun yanı sıra yemeklerde maden suyu içilmesi vücudun suda çözünen vitaminleri de değerlendirmesine yardım eder. Bol miktarda vitamin İçeren sebze, meyve gibi besinler Vitamin kaybını önlemek İçin hemen tüketilmelidir.
Mineraller için: Süt alerjisi olan gebe kadınların, süt yerine kalsiyumla kuvvetlendirilmiş portakal suyu içmeleri günlük kalsiyum ihtiyaçlarını karşılamak İçin yeterlidir. Eğer gebe kadınlarda mineral eksikleri besin maddeleri İle karşılanamıyorsa, doktor tarafından önerilen takviye mineral hapları kullanılabilir.
Sağlıcakla Kalın.
