Çocuğumun Boyu Ne Kadar Uzar?

Özellikle kendileri minyon tipli olan aileler çocuklarının uzun boylu olmasını arzu eder ve bunun için önlemler almaya çalışırlar. Oysa çocuklarının ortalama boy uzunluğu henüz anne karnında belirmiştir bile. Çocuğun ilerideki boyu, büyük oranda genetik faktörlerden etkilenir.

Anne babadan geçen özelliklerle çocuğun boyu daha döllenmede belirlenir. Ama bu genetik faktörün dışında birtakım farklı etmenler de vardır. Buna örnek vermek gerekirse çocuğu anne karnında etkileyen etmenlerden bahsedebiliriz. Eğer anne ufak tefekse, çocuğun büyümesi için gereken yer de küçük olacağından çocuk küçük olacaktır.

Anne eğer özellikle gebeliğin ilk 3 ayında zararlı birtakım etmenlere maruz kalmışsa, gebelikte kullanılmaması gereken ilaç kullanmışsa, enfeksiyon hastalığı geçirmişse (kızamık gibi), amniyos sıvısı veya kesesiyle ilgili sorunlar yaşamışsa, plasentayla ilgili sorunlar olmuşsa bunlar da çocukta boy kısalığına yol açabilir.

Beslenme ve gelişme ilişkisi Uzmanlar gebelik süresince anne adayının dengeli beslenmesinin de çocuğun ilerideki boyu ve gelişimi üzerinde etkili olduğunu söylüyor: “Bazı anne adayları aşırı kilo almaktan korktukları için sıkı bir diyet içinde olurlar. Bu anne adaylarının bebekleri iyi beslenemediği için küçük doğar. Oysa dengeli beslenen anne adaylarının bebekleri anne karnında yeterince geliştiği için normal kabul edilen tartılarda doğarlar.” Çocuğun ilerideki boyunu ve gelişimini olumsuz etkileyen diğer faktörler de şöyle sıralanabilir: Annenin kronik hastalıkları; şeker hastası olması, yüksek tansiyonunun olması, gebelik döneminde demir eksikliği…

Çocuklar için hangi boy uzunluğu normal?

Boy uzamasının; öncelikle genetik faktörlere, gebelik döneminde anne karnındaki gelişime, doğduktan sonra ise dengeli beslenmeye ve ilgi görmeye bağlı olduğunu söyleyen Uzmanlar; yaptıkları araştırmadan bahsederek sözlerine şöyle devam etti: “Bu araştırma Türk çocuklarının büyüme ve gelişmelerini incelemeye yönelikti. Çünkü her ülke insanının kendine has büyüme evreleri var. Örneğin Uzakdoğulu bir insan kendi ülkesinde normal boylu kabul edilmesine rağmen, Avrupa’da kısa boylu olarak nitelendirilebilir. Bunun için her ülke kendi standartlarını çıkartmak zorunda.

Araştırma sonuçlarımız yayınlandı, grafikler çıkarıldı ve şu anda da o grafikleri kullanıyoruz.” Buradan da gördüğümüz gibi “normal ”in boyutları çok geniş. Kısa boyluluk da, uzun boyluluk da, orta boyluluk da “normal” olarak kabul görebilir. Ancak buna rağmen bir standart getirmek gerektiğini söyleyen Uzmanlar sözlerine şöyle devam ediyor: “Onun için sağlıklı olan çocuklar doğumdan itibaren ergenliğe kadar izlenir; tartılır, boyu ve baş çevresi ölçülür. Belli grafiklerle elde edilen formüller var. Böylelikle biz çocukları normal gelişip gelişmedikleri konusunda değerlendirebiliyoruz.”

Çocukların boy uzamasında ortalama değerler

Çocuğun uzaması ve gelişmesi birbirinden ayrılamaz. Bu nedenle çocuğun büyümesini engelleyen etkenler gelişmesini de engelleyebilir. Genetik olarak sağlıklı bir yapıya sahip olan ve anne karnındayken birtakım etmenlerden zarar görmeyen bebekler sağlıklı bir biçimde dünyaya gelirler.

Uzmanlar, sağlıklı ve beklenen doğum tarihinde dünyaya gelen bir bebeğin Türk ölçülerine göre ortalama 3 kilo 300 gram doğduğunu, boyunun ise 50 cm civarında olduğunu söylüyor: “Bebek doğduktan sonra hiçbir hastalık belirtisi yoksa, beslenmesi yaşına uygun olursa, çevresinden sevgi, ilgi görürse sağlıklı bir biçimde genetik potansiyeline uygun olarak gelişir.”

Büyümenin en fazla etkilendiği dönem ilk yaş, hatta ilk 6 aydır. Eğer bu dönemde çocuk ya besinleri yetersiz aldığı için, ya da hastalıkları nedeniyle gelişiminden geri kalırsa, ileride genetik potansiyeline ulaşma şansı azalır. Bu nedenle ilerideki boy durumunu tespit etmede ilk yaş büyük önem taşır. Uzmanlar çocuğun sağlıklı bir biçimde gelişmesi durumunda, 2 yaşından sonra çeşitli formüllerle ilerideki yaşını tahmin etmelerinin mümkün olduğunu söylüyor: “Bunun için anne ve babanın boyu, çocuğun boyu ölçülür, çocuğun kemik yaşı saptanır. Bütün bunlar bir formüle oturtulur ve çocuğun ilerideki boyu oldukça doğru tahmin edilebilir.” Ancak sözlerinin yanlış anlaşılmaması gerektiğini de ekliyor: “Her çocukta bunu yapmaya gerek yoktur. Yavaş büyüyen çocuklarda veya özel durumlarda bu araştırma yapılabilir.”

Çocuk yılda ne kadar uzar?

2 yaşından sonra vücut tartısı önemini kaybederken, boyun uzaması önem kazanır. Bazen ilk yaştaki tartı alamama çocuğun boyunun uzamamasına neden olabilir. Çocuğun boyunun uzamasını değerlendirirken onun özellikle ilk yaştaki gelişimini izlemek gerekir. Buradan elde edilen değerler Türk çocukları standardı grafiklerinde yerine oturtulur. Çocuğun ufak tefek olmasının önemli olmadığını söyleyen Uzmanlar “Önemli olan çocuğun gelişiminin grafikteki eğriyi çizmesidir. Çünkü bu eğriler çocuğun gelişimini sağlıklı olarak devam ettirip, ettirmediğini takip etmemizi sağlar.

Eğer gelişimi sağlıklı devam etmiyorsa, nedene yönelik tedaviyle çocuğun kendini toparlamasını sağlamaya çalışıyoruz” diyor. Bebek anne karnındayken hızla gelişir, bu gelişim ilk 6 ayda da devam eder. Böylelikle ortalama 50 cm doğan bir çocuk 1. yılın sonunda 75 cm uzunluğa ulaşır. Ancak daha sonra gelişim yavaşlamaya başlar; 1 – 2 yaş civarında senede 10 – 12 cm uzayan çocuğun, 3 – 10 yaş arasında uzama temposunun yavaşladığı görülür (Genellikle yılda 5 – 6 cm). Ergenliğe doğru ise büyümede yeni bir hızlanma başlar. Bu hız kızlarda yılda 9 cm’ye, erkeklerde ise 10 – 11 cm’ye ulaşabilir.

Çocuğun eğer boy uzaması durduysa

Uzmanlar araya giren hastalıklarda uzamanın yavaşlayabildiğini, hatta durabildiğini söylüyor: “Hastalık tedavi edildiğinde uzama da devam eder.” Boy uzamasının durması durumunda eğer bir sorundan şüphelenilirse ilk akla gelen neden hormonlarla ilgili bir sorundur. Büyümeyi sağlayan 2 önemli hormon vardır; büyüme hormonu ve tiroit hormonu. Bu nedenle günümüzde birçok hastanede doğumdan 3 gün sonra bebeğin topuğundan kan alınarak hormon testi yapılır. Uzmanlar bu testin oldukça önemli olduğunu belirtiyor. Çünkü doğumdan hemen sonra hiçbir belirti vermeyen bu durum ileride fark edildiğinde geç kalınmış olunabilir.

Ancak tedavi sonucunda sağlığına kavuşan çocuk gelişimini devam ettirir. Bazı çocuklar yaşıtlarına göre kısa kalırlar. Bu durum hem çocuk hem de ailesi için endişe vericidir. Ancak gözden kaçan bir şey vardır: Bu çocuklar yavaş bile olsa bir gelişme içindedirler, uzamaya devam ederler. 14 – 16’lı yaşlarda ergenliğe giren çocuklar vardır ve ergenlikleri 22 yaşına kadar sürebilir. Bu durum psikolojik sorunlar yaratabilir. Dolayısıyla ailelerin ve özellikle çocukların aydınlatılması gerekir. Çocuk ve ailesinin zaman içinde boyunun normale döneceğini bilmesi gerekir.

Kronik böbrek hastası çocuklar uzayabilecekler mi?

Çocukta görülen kronik hastalıklar da gelişimi aksatabilir (Böbrek, kalp hastalıkları gibi). Bu hastalıkların erken dönemde teşhis ve tedavi edilmesi gelişimin de normale dönmesini sağlar. Eğer bir büyüme hormonu eksikliği varsa, büyüme hormonu, tiroit hormonu eksikliği varsa tiroit hormonu verilebilir.

Uzmanlar bu konuda yapılan yeni bir araştırmadan da söz ediyor: “Özellikle kronik böbrek hastası çocukların boyları oldukça kısa kalır. Ancak bu çocuklarda büyüme hormonu kullanımıyla boy biraz uzatılmaya başlanacak. Bu konuda yeni bir çalışma var ve başarılı olacağı tahmin ediliyor. Henüz tam olarak rutine girmedi, çünkü araştırma bazındalar.”

Sağlıcakla Kalın.