Çocuğa Parmak Emmeyi Bıraktırmanın 10 Yolu

Çocuğun parmak emmesi belirli oranda kabul edilebilir. Bir müddet sonra çocuğun parmak emmeyi bırakması gerekir. Parmak emmeyi bıraktırmanın bir çok yolu vardır. Ancak genelde bu davranışın temelinde psikolojik sebepler yer alır. Bu nedenle çocuğun bu davranışı iyice incelenmeli ve çocuğa zarar vermeden bu davranış sonlandırılmalıdır.

Kimi parmağını emer, kimi çarşafını… Bebeklerin parmaklarını emmeleri doğal bir davranış olarak kabul edilir. Ama ileriki yaşlarda devam eden bu alışkanlığın önüne geçmek hiç de kolay değil. Öncelikle bu davranışın nedenini bulmak gerekiyor.

Çevremizde parmağını, kolunu, çarşaf ya da püskül gibi nesneleri emen çocuklara tanık oluruz. Bu çocukların anneleri ya da yakınındaki kişiler sürekli ikaz ederek çocuğu engellemeye çalışırlar. Oysa bu hiç de kolay bırakılacak bir davranış değildir.

Çocukların yetişkinler gibi sıkıntılarını kolay ifade edemezler. Dile getiremedikleri bu sıkıntılarını da çeşitli davranışlarla sergiliyorlar. Emmek bunlardan biri. Genel olarak ilgi ihtiyacını yoğun olarak duyan çocuklarda bazı davranış bozuklukları ortaya çıkıyor.

Özellikle parmak, battaniye ya da herhangi bir eşyayı emme, tırnak yeme, saldırganlık, utangaçlık, mastürbasyon yapma, parmak çıtlatma, saçlarla oynama ya da çekme gibi davranış bozuklukları görülüyor. Bu davranışlara en sık çocukluk ve ergenlik döneminde rastlanmaktadır.

Davranış bozuklukları, çocukların güven ihtiyacı duyduğu, sıkıldığı ve endişeli olduğu ortamlarda, ilgi ihtiyacı arttığında, kardeşini kıskanıyorsa, birini taklit ediyorsa daha sık görülüyor. Özellikle yemek yeme zamanından önce ve uyku vakti geldiğinde parmağını emme ihtiyacı duyuyorlar.

Çocuk parmağını emerek kendini güvende hissediyor

Parmak emme davranışının, 1 yaşına kadar olan dönem içinde bebeklerin en temel ihtiyacı olan güven eksikliğinden kaynaklandığı biliniyor. Genel olarak emzirmenin yerine geçiyor. Eğer çocuk güven sorunu ve destek ihtiyacı duyuyorsa bu davranışı daha sık yapmaya başlıyor. Ayrıca memeden kesilen çocuklarda memenin yerine geçtiği için sık rastlanıyor.

Çocuklar her şeyden önce sakinleşmek, zevk almak ve duygusal bir ihtiyacını karşılamak için bu davranışı yapıyor. Emmenin kendini rahatlattığını, güven verdiğini hissediyor. Yalnız kaldığında ya da sıkıldığında çözümü başparmağını emmekte buluyor.

Genellikle anneler çocukların başparmağını emzik yerine kullandığını düşünüyorlar. Bu davranışı sadece tek bir nedene bağlamak yanlıştır. Çünkü başparmağını emmek çocuğun kendi kendine rahatlıkla yapabileceği yani bir yetişkinin yardımına ihtiyaç duymadan gerçekleştirebileceği bir davranıştır. Üstelik yetişkinler bazı zaman emzik vermek de nazlanır. Başparmağını emen çocuk, yetişkinin keyfi tutumuna karşı bir çözüm geliştirmiştir.

Battaniye ucu, oyuncak ya da örtü gibi eşyaların püsküllerini, ayak parmaklarını, el üzerini veya kolunu, giydiği herhangi bir giysinin kolunu, yakasını veya düğmelerini, ileri ki yaşlarda kalem gibi ince, uzun nesneleri emmenin de parmak emme davranışıyla aynı kategoride yer alır.

Çocukların parmak emmesi ne zamana kadar devam eder?

Parmak emme davranışı genellikle 4 yaşına kadar devam edebilir. Eğer önlem alınmazsa bu yaştan sonra ciddi anlamda ağızda ve parmakta görüntü bozuklukları meydana getirebiliyor.

Ortodontistler, özellikle çocukların ön dişlerinde 6-7 yaşına doğru bazı şekil bozuklukları oluşabileceğini söylüyorlar. Bunun yanı sıra ağız ve damak yapısını bozabilir, dişlerin sağlıklı büyümesini engelleyebilir, emilen parmakta şekil bozukluğuna yol açabilir.

Çocuklar parmak emme davranışından nasıl kurtulabilir?

Her şeyden önce bu davranışa yol açan etkenlerin araştırılarak sorunun rahatlıkla çözülebilir. Özellikle anne baba tarafından çocuğun sıklıkla, hangi durum ya da zamanlarda bu davranışı yaptığı takip edilmelidir. Parmak emme davranışının arttığı dönemler tespit edilerek sorunun kaynağı hakkında bir fikir sahibi olunabilir. Örneğin yemek yeme zamanından önce artıyorsa yemek yemede veya masaya oturmada bir zorluk yaşadığı için böyle bir davranışı yapıyor olabilir.

Uyumadan önce veya uykuya dalmadan önce, istediği bir şey alınmadığı ve suç işleyip ceza göreceğini anladığı durumlarda parmak emme davranışı artabilir. Davranışın sıklıkla yapıldığı zamanı tespit etmek sorunun kaynağı hakkında bilgi verecektir. Eğer parmak emme davranışına neden olan durum bulunmazsa ortadan kaldırılması mümkün değildir.

Parmak emen çocuğa bu davranışı nasıl bıraktırılır?

1. Birçok psikolojik sorunun çözümünün formülü olan ilgi ve sevgi, parmak emme davranışını gösteren çocuklar için de çok önemli. Anne babalar ilgi göstermeli ama doğru bir biçimde.
2. Ona değer verdiğinizi gösterin. “Sen parmağını emiyorsun ve bundan zevk alıyorsun. Bunun yanında çok güzel top oynuyorsun ya da harika resim yapıyorsun…” gibi.
3. Çocuğa, parmak emme durumunda ellerinde bulunan mikrobun ağız yoluyla vücuduna gidebileceği ve hasta olma ihtimalinin fazla olduğu açıklanmalıdır. Ama bunu yaparken hastalığı ve olabilecek şeyleri abartarak onu korkutmamalısınız.
4. Aşağılamamaya dikkat edin. ‘Çek elini ağzından, sen bebek misin? ”Kötü çocuklar parmak emer’ gibi sözler onu incitecektir. Kendini suçlu hissettirecek sözler söylemeyin. Hatta yakın çevresinden bu eşiniz, teyzesi ya da sevdiği bir yakını olabilir, örnek göstererek “O da çocukken emdi. Ama şimdi emmiyor çünkü büyüdü….” gibi sözler kendini yalnız hissetmesinin önüne geçecektir. Alay etmek, ad takmak, ceza vermek, tehdit etmek, ellerine acı ya da ekşi maddeler sürmek çözüm değildir. Aksine yaptığı bu davranışin artmasına neden olabilir.
5. Otoriter bir şekilde “Bırak şu parmak emmeyi!” gibi sözlerden vazgeçin. “Emersen seni gezmeye götürmem” diyerek ceza vermek, “Emmeyi bırakmazsan bebeğini elinden alırım!” diyerek sevdiği bir şeyden mahrum etmek, başkalarının yanında küçük düşürmek de davranışın azalmasına neden olmayacaktır.
6. Parmak emme davranışının farkında olunduğu anne baba tarafindan hissettirilmelidir. ‘Parmağını emmekten zevk alıyorsun! Neden parmaklarını kullanarak zevk alacağın başka işler yapmıyorsun? gibi sözlerle çocuk başka ve yararlı etkinliklere teşvik edilmelidir.
7. Parmak emme davranışının yerine geçecek olumlu bir davranış bulunabilir. Örneğin çocuğun parmaklarını kullanabileceği böylece parmak emme davranışını gerçekleştiremeyeceği görevler verilebilir. Resim yapma, hamurla oynama, müzik aleti çalma gibi işlerle uğraşmasını sağlayabilirsiniz.
8. Parmağını emerken gördüğünüzde hemen ilgi gösterin ve çocuğa hissettirmeden ellerini kullanabileceği aktiviteler düşünün. Beraber oyun oynamak, yemek yapmak, bulaşık yıkamak gibi işlerle ilgisini başka bir alana çekmek işinize yarayacaktır.
9. Ailece birlikte yapılacak ortak etkinlikler düzenleyebilirsiniz. Sofrayı hazırlamak, ortak bir oyun oynamak gibi birlikte yapacağınız işlerde çocuğunuzun etkin bir şekilde görev almasını sağlayarak sorumluluk duyması için ortam hazırlayabilirsiniz..
10. Eğer belirtilen tüm bu önerilere rağmen bir sonuç alınamıyorsa ve çocuk parmak emme davranışından vazgeçmiyorsa bir uzmana başvurmakta gecikmemelisiniz.

Çocukların güven ihtiyacı duyduğu, sıkıldığı ve endişeli olduğu ortamlarda, ilgi ihtiyacı arttığında, kardeşini kıskanıyorsa, birini taklit ediyorsa daha sık görülüyor. Özellikle yemek yeme zamanından önce, uyku vakti geldiğinde parmağını emme ihtiyacı duyuyorlar.

Ortodontistler, parmak emmeyi alışkanlık haline getiren çocukların özellikle ön dişlerinde 6-7 yaşına doğru bazı şekil bozuklukları oluşabileceğini söylüyorlar. Bunun yanı sıra ağız ve damak yapısını bozabiliyor, dişlerin sağlıklı büyümesini engelleyebilir, emilen parmakta şekil bozukluğuna yol açabilir.

Battaniye ucu, oyuncak ya da örtü gibi eşyaların püskülleri, ayak parmaklarını, el üzerini veya kolunu, giydiği herhangi bir giysinin kolunu, yakasını veya düğmelerini, ileriki yaşlarda ise kalem gibi ince, uzun nesneleri emmek de parmak emme davranışıyla aynı kategoride yer alıyor.

Sağlıcakla Kalın.