Yatağa geç girmek, her gece ağlamak ve sabahın erken saatlerinde uyanmak; bu gerçek bir gerilimdir. Uygulayacağınız başarılı bir program, sizi ve bebeğinizi huzura kavuşturacaktır. Ortalama her dört çocuktan biri uyku sorunu yaşamakta. Gerçi, rahatsız edici alışkanlıklar zaman içinde kendiliğinden bırakılır. Fakat o zamana kadar bu durum aile için bir işkence sayılır.
Bu konuda birçok kişinin bilmediği nokta ise; uyku sorununun değiştirilemeyecek bir kader olmamasıdır. Çocukların uyku sorunlarıyla ilgilenen uzmanlar bu konuda teselli edici açıklamalar yapar; “Ebeveynler sıkı bir şekilde koydukları kurallara dikkat etmeliler. Böylelikle bebek baştan itibaren güvenli bir biçimde uyuyup uyanmayı öğrenir. Sonradan oluşmuş uyku problemleri bile zaman içinde çözülebilir”.
Bebeklerde, zaman kavramı farklı çalışır
Uyku esnasında iki aşama vardır; REM olmayan ve REM uykusu ( REM: (ing.) rapid eye movements = hızlı göz hareketleri) diye adlandırılan, derin uyku ve rüya uykusudur. Yetişkinler uykuya dalar dalmaz, öncelikle iki – üç saat süren dinlendirici derin uykuya girerler. Bu aşamadan sonra sabaha kadar hafif rüyalar ve değişik yoğunlukta uyku aşamaları başlar. Rüya görmeden hemen sonra, kısa bir uyanma devresi olur. Fakat, bu tamamlanmamış uyanmalar kişi tarafından çoğunlukla hatırlanmaz. Beynimiz, o anda sadece her şeyin yolunda olup olmadığını kontrol eder. Yetişkinlere karşılık, çocuklar farklı uyurlar.
Yenidoğanlar gece ile gündüz arasındaki farkı henüz algılayamazlar. Uyuma ve mama emme için uyanıklık devresi, bir buçuk saat zaman aralıklarına dağılmıştır (çocuk açlık duygusuna fazla dayanamaz). Uykuya daldıktan hemen sonra, hafif rüya uyku devresine girerler. Bebeklerin derin uykuları henüz olgunlaşmamıştır. Dolayısıyla daha kolay uyanırlar.
- – 6. aylar arasında, beynin olgunlaşmasıyla birlikte organizma değişime uğrar. Uyku ve aktif devre, ortalama dört saat aşamalar arasında değişir.
Bebek 6. aydan itibaren olgunlaşmış bir uyku düzenine sahiptir, artık 11 – 12 saatler arasında uyuyabilir. Ayrıca vücut ısısı ayarı da buna uyar. Vücut, gece iç ısıtmayı bir derece düşürürken, sabahları bu ısıyı tekrar yükseltir.
Sürekli uyanık yatağa yatırma taktiği
Bebeğinizi daha ilk haftalarda mantıklı bir uyku ritmine alıştırabilirsiniz. Çünkü düzenli uyuma öğretilebilir. Geceleri, ancak gerçekten gerekli olduğu zaman altına bez bağlayın. Yemekten sonra otomatik olarak bez değiştirmeyin.
Bebeği sakinleştirmek için değil, karnını doyurmak için emzirin. En fazla 4. haftadan itibaren 3 – 4 saat aralıklarla emzirmek yeterlidir.
Diğer zamanlarda ihtiyaca göre emzirseniz de, akşam mamasını mutlaka düzenli bir zamanda verin.
Bebeği mümkün oldukça uyanık yatırın. Kucakta, biberon veya meme emerken, sallayarak uyutmamaya dikkat edin; aksi halde bebek sadece sizin desteğiniz olduğu zaman uyumaya alışacaktır. Böyle bir durumda oluşabilecek olumsuz etki; bebek rüya arasında kısa bir süre uyandığı zaman huzursuz olacaktır. Çünkü yatakta tek başına olması durumu, uyumadan önceki haline hiç uymuyordur. Sonuç olarak tekrar tek başına uykuya dalamaz ve alıştığı şekilde uyumak için ağlamaya başlar.
Bebeğiniz 5 – 7 haftalık ve en az 5 kilo ağırlıkta olduğunda, gece uykusunu uzatmaya başlayın. Biraz bağırmasında hemen beslemeye yönelmek yerine okşayarak, kucağa alarak, emziği ağzına vererek oyalayın. Eğer kesinlikle sakinleşmiyorsa, ona içecek bir şeyler verin. Gece uyku süresini 6 – 7 saat olana kadar, ağlamasına yanıt vermeyi geceden geceye uzatın. Eğer programınızla 4. gecede de başarıya ulaşamıyorsanız, uygulamanızı kesin ve birkaç hafta sonra tekrar baştan başlatın.
Bebeğinize 3. – 4. aylık olmasından itibaren sıkı yemek programı hazırlayın. Her gece aynı saatte yatırın. Yatarken yeterince yorgun olması için, yatmadan önce en uzun uyanık zamanini geçirmiş olmasına dikkat edin.
Yatağına, ulaşabileceği uzaklıkta uyumasına yardımcı olabilecek nesneler koyun. Bunlar, sarılması için bez veya oyuncak ayı olabilir. Ayrıca bunları yatak dışında da istediği zaman yanında taşıyabilmeli.
Ağlamasına belli bir plana göre yanıt verin
Peki, bebek 6. aya girip geceleri hala sakinleşmiyorsa ne yapmalı? Veya hala her gece ağlıyorsa? Böyle durumlar karşısında telaşa kapılmamalısınız; çünkü bu konularda yüksek başarı oranı gösteren bir program var. Fakat, bu programı tamamen uygulamak bütün ailenin özverisini gerektirir.
Çoğunlukla çocuğunuz geceleri ağlamaya başlar başlamaz hemen başında birilerinin dikilmesine alışmıştır. Fakat programa göre bu ilgi ortadan kalkmalı. Yani, geceleri ağlamaya başladığında hemen yanına gelen kişi artık kaybolmaya başlar ve bebek dünyasında olup biten yeni durumu algılayamaz. Bu yeni durum karşısında siz de zorluk çekeceksiniz, fakat sabırlı olmalı ve planı uygulamaya devam etmelisiniz.
Böylelikle geceleri yaşadığınız o zahmetli süreç en az üç gün veya bir hafta içinde tamamen değişecektir. Bu konuda bir uzman şöyle der; “Kesinlikle verilen süreden daha uzun müddet ağlamaya bırakmamalısınız. Aksi taktirde bebeğiniz kendini terk edilmiş hisseder”. Bebekle ebeveyn arasında ki ilişki alışılmış şekilde yolunda giderse, bebek bu değişimin çok daha kolay üstesinden gelir. Buna dahil olan diğer noktalar şunlar:
- Kucakta taşıma veya emzirerek uyutma gibi yöntemlerinizi bırakmalısınız.
- Belirli yeme ve dinlenme saatleri programlayın ve onları mutlaka uygulayın.
- Yatma zamanından 2 – 3 saat önce çocuğunuzu sakinleştirin.
Yani hareketli oyunlar oynamasına veya heyecanlı filmler izlemesine izin vermeyin. Çalışan anne ve babaların çocukları, akşam bütün aile bir aradayken beraber oyunlar oynamak isteler, dolayısıyla yapılan program ihmal edilebilir. Sorun etmeyin, çocuğunuzu biraz daha geç sakin bir psikolojiye sokabilirsiniz.
Gece bebeğinize uyumadan önce tatlı bir ezgi söyleyin. Böyle bir durum güven verir ve yanlız kalmayı kolaylaştırır. Ayrıca masal okumak veya resimli kitaplara bakmak çocuğu uyumaya yöneltir. Çocuğunuz henüz uykuya dalmadan odadan çıkmak, onun tek başına uyumayı öğrenmesine yardımcı olur.
Şayet bebeğiniz gece ağlamaya başlarsa (sessiz çıkardığı seslere kulak vermeyin), tavsiye edilen süre kadar (1 – 2 dakika, daha fazla değil!) yanında bulunun ve okşayarak veya yumuşak ses tonuyla “Her şey yolunda bebeğim, artık uyuman gerek” gibi konuşarak onu yatıştırın.
Öğlen mutlaka uyumalı
Henüz bebeklerin bile çeşitli uyku tipleri vardır. Erken kalkma veya geç saatlere kadar uyumama, tamamen genetik programa göre ayarlanmıştır. Burada önemli olan, büyüyen bebeğinizin bu özelliğini keşfetmeniz ve ailenin yapısına göre yönlendirmeniz. Şayet sabah kaçta kalkacağınız önemli değilse, çocuğunuzu gece biraz geç yatırıp, sabah uyumasına izin verebilirsiniz. Fakat eğer sabah çok erken kalkacaksanız, bu düzeni değiştirmeniz gerekir. Çocuğunuzu her akşam biraz daha erken (on dakika kadar) yatırın. Bu durumdan bir mucize bekleyemezsiniz, fakat yatma saatinde bir saat kaydırma yapmak, düzen için gereklidir.
Çok erken uyanan çocuklar, gece kaçırdıkları uykularını gündüz tamamlarlar. Çocuğunuzu böyle bir uykudan hafif sert, fakat şefkatli uyandırın. Zorlanmalara göz yummalısınız, çünkü bu zorlanmalar birkaç gün içinde ortadan kalkacaktır. Böylelikle sabahları biraz daha uzun zaman rahat edersiniz. Birçok kişi öğlen uykusunu yanlış uygular. Öğleden sonra birle beş arası uyuyan bir çocuk, çok hareketli olsa bile, akşam sekizde yorgun düşüp sabah yedide kalkmaz. Normalde, 3 – 4 yaş çocuğuna 11 saat gece uykusu yeterlidir.
Gece ziyareti
Çocuğun gece anne – babasının yatağına yatmasının doğru olup olmadığını, birçok ebeveyn sorar. Bu durumdan temelde hiç kimse rahatsız olmuyorsa, sorun yoktur. Fakat, eğer anne baba bu durumdan rahatsızlık duyuyorsa; çocuğa ancak hastalık gibi istisnai durumlarda yataklarına girmesine izin verilmeli. Gerekirse geçici olarak çocuğun yatağını veya herhangi başka bir yatağı yatak odasına koyabilirsiniz. Bu yolla çocuğa yakınlık sağlanmış ve aynı anda anne ve baba da zorlanmamış olur. Fakat eğer çocuğunuz ışıkta veya kapı aralıkken uyuyabiliyorsa, bunu sağlamalısınız. Çünkü öyle durumlar zararlı alışkanlıklar değildir ve bir süre sonra da zaten ortadan kalkar.
Gece yarısı Korkusu
Tipik: Uykuya daldıktan bir iki saat sonra çocuk yatakta korku içinde doğrulur ve bağırmaya başlar. Böyle bir anda çocuğun sakinleştirilmesi mümkün olmaz ve dış uyarılara karşı tepkisiz olur. Uzmanlar böyle bir durumda Pavor nocturnus (gece korkusu, gece uykusundan tamamlanmamış uyanma) diye nitelendirirler. Böyle bir süreçte çocuğunuzu rahat bırakın ve onu uyandırmayın. En fazla 20 dakika sonra tekrar normal uykusuna döner ve ertesi gün hiçbir şey hatırlamaz. Bu korku ani genelde gece yarısından önce, 6 yaşa kadar baş gösterir ve tedavi gerektirmez.
Sağlıcakla Kalın.
