Ağrısız doğum nedir? Ağrısız Doğumla İlgili Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Özellikle doğumdan kısa bir süre önce ve doğum esnasında ne kadar büyük acılar çekildiğini doğum yapmış anneler çok iyi bilir. Günümüzde ise, doğumun ağrısız ve sancısız geçmesi İçin birçok yöntem geliştirildi. Ağrısız doğum, yöntemler bilinçli uzmanlar tarafından uygulandığı takdirde, hiç acı çekilmeden gerçekleştiriliyor. Aslında ağrısız doğum, genel olarak tıp İçin yeni bir bulgu değil. 19. yüzyıl sonlarından beri kullanılıyor. Hatta tıpta kabul edilen İlk ağrısız doğum İngiliz Kraliçesi Viktoria’ya uygulanmış. Kraliçe o çağda yeni çıkan ilaçların yardımıyla kendisine ağrısız doğum yaptırmış. Ama ne yazık ki Türkiye’de bu sistem 20. yüzyılda, yani yüzyıl sonra uygulanıyor.

19.yüzyılda ağrısız doğum için birçok yöntem uygulanmaya başlanıyor. Yani ağrısız doğumu sağlayan yöntem tek değil. Bunların arasında damardan verilen morfin yöntemi de bulunuyor. Ama bu yöntem bedene verdiği zararlardan dolayı çok fazla benimsenmiyor, hatta uygulanmıyor.

Bebek sahibi olmak her kadının hayalidir. Ama bebeğin doğumdan önce ve doğum sırasında anneye çektirdiği acı, anne adayını doğumdan vazgeçirebilecek kadar kuvvetlidir. Yeni yöntemlerle bu ağrılardan kurtulmak ve rahat bir doğum yapmak ise oldukça kolay.

Ağrısız Doğum Nedir?

Halk arasında yaygın bir İnanış vardır: Doğumun ağrılı olmasının, annenin o acıları çekmesinin, çocuğuna göstereceği şefkatte daha fazla rol oynayacağı şeklinde kabul edilir. Bu yanlış bir düşüncedir. Çünkü ağrı tamamen mekanik, yani çocuğun anne vücudundan çıkmasını sağlayan bir olaydır. Sonuçta bu ağrının olması da çok doğaldır. Çünkü vücuttan kocaman bir kütle çıkartılır ve bu çıkma esnasında bebek, baskı yaptığı bölgelerdeki sinirleri ezer, birçok organı deler. Doğum esnasında olan bu ve bunun gibi olaylar ağrıları oluşturur.

İkinci bir yanlış düşünce ise, ağrısız doğumun, ağrıların kesilmesinin ve dindirilmesinin anne yönünden zararlı olacağıdır. Bu düşünce de yanlıştır. Tabii gelişigüzel yapılması halinde her yöntemin zararları ve riskleri olabilir. Ama kesinlikle zararlı değildir. Asıl ağrısız doğum diye bilinen olay, omurganın İçerisine İnce bir sonda kateter yerleştirilerek, oradan o bölgeye giden sinirlerin anne karnının ritmik hareketlerini bozmayacak seviyede verilmesiyle sağlanır.

Ağrısız Doğumda Kullanılan Yöntemler

• PDA yöntemi: Biraz önce bahsetmiş olduğumuz, omurganın içerisine sonda kateter yerleştirilmesiyle, ağrılı bölgeye giden sinirlerin anne karnının ritmik hareketlerini bozmayacak seviyede verilmesidir. En yaygın yöntem olarak kullanılır. Sonuçları ve etkileri diğer yöntemlere oranla çok daha İyidir. Özellikle ameliyatta bebeğin dışarı çıkması esnasında uygulanır.
• Damardan ilaçların verilmesi: Damardan İlaçların verilmesi en riskli olanıdır ve uzmanlar tarafından kesinlikle tercih edilmez. Ameliyatın öncesinde ve ameliyat sırasında uygulanır.
• Psikolojik yöntemler: Annenin daha önceden psikolojik olarak doğuma hazırlanmasıdır ve bu yönteme hipnoz tedavisi de dahildir. Özellikle Amerika’da oldukça yaygın olarak kullanılır. Psikolojik yöntemde, hipnoz dışında çeşitli psikolojik teknikler de uygulanır. Türkiye’de İse bu yöntem henüz yaygınlaşmamıştır.
• TENS cihazı: Elektriksel uyaran veren bir cihazdır. Hastanın vücuduna birtakım elektrotlar yerleştirilir. Cihazın çalışma düğmesi İse yine hastanın eline verilir. Anne ağrı geldikçe bu düğmeye basarak elektrik uyaranlarının omuriliğe verilmesini sağlar ve böylece ağrı dindirilmiş olur. Doğumun iki türlü ağrısı vardır: Birincisi doğumdan önceki kasılmaların getirdiği sık ağrılar, diğeri İse bebeğin çıkış anındaki sancıdır. İki ağrı türü birbirinden farklıdır ve TENS cihazı sadece sık sık gelen ağrılar için kullanılabilir. Psikolojik yöntem haricinde tüm yöntemler 10 kal anestezi şeklindedir.
• Epidural: Omiriliğe uygulanan iğneyle belden aşağının uyuşturulması işlemidir. Anestezi uzmanı hekim tarafından uygulanır.

Tabii ki her yöntemin riski vardır. Ama saymış olduğumuz PDA, damardan ilaç verilmesi ve TENS cihazı gibi sancısız doğuma yardımcı olan yöntemler, kendi aralarında farklı risklere sahiptir.

Bu Yöntemlerin Riskleri Nelerdir?

PDA yönteminde ilaç fazla miktarda verildiği takdirde, annenin kaslarının kasılması engellenir. Kaslar kasıldığı zaman ise bebeğin dışarı çıkması imkânsızlaşır ve bu durumda ancak vakumla bebek çıkartılabilir. Bu nedenle son derece ehil anestezi uzmanları tarafından uygulanması gerekir. Doğumdan sonra ise yöntemin herhangi bir tehlikesi yoktur. Damar ilaçları ise doğrudan doğruya anne karnından bebek kordonu aracılığıyla bebeğe ulaşabilir ki bebeğe geçmesi çok büyük bir olasılıktır.

Bebeğe geçmesi ise solunum bozuklukları yaratabilir. Ayrıca daha henüz sütten başka bir gıdaya alışmamış olan yeni doğanın morfin gibi kuvvetli ilaçları vücudunda taşıması oldukça tehlikelidir. Bu yöntemin anne açısından bir riski olmasa da yapılmasından hep kaçınılır. Hatta artık bu yöntem neredeyse hiç uygulanmamaktadır.

Tens cihazının ise ne bebeğe, ne de anneye hiçbir zararı yoktur. Ama bu yöntem sadece doğumdan önce kullanılabildiğinden ve doğum anındaki ağrılara etki edemediğinden çok sık uygulanmaz. Kullanıldığı durum ise, doğum öncesinde annenin çok fazla acı çekmesidir. Psikolojik yöntem tabii ki risk taşımaz. Bu yöntemde hastaya öncelikle dikkatini toplaması öğretilir. Soluk alma – verme teknikleri ve özellikle kendi kendine hipnoz olabilme yeteneğini geliştirilir. Ancak hipnoz yeteneği son derece entelektüel kesimde geliştirilip, başarı elde edilebilir. Sonuçta hipnoz için beyin gücünü tamamen toplamak gerekir.

Ağrısız Doğumdan Önce Anne Adayı Ne Yapmalı?

Genel olarak diğer yöntemlerden önce psikolojik bir tedaviye ya da psikolojik eğitime ihtiyaç yoktur. Ama hangi psikolojik tedavi yapılırsa yapılsın, annenin ağrısız doğuma hazırlanması gerekir. Aslında annenin sadece ağrısız doğuma değil, tek başına doğuma hazırlanması gerekir. Çünkü doğum olayı başlı başına bir komplikasyondur ve anne adayı bazen çok acı çekeceğini, bebeğiyle kuracağı yeni hayatı veya buna benzer şeyleri düşünerek tedirgin olabilir ve bunun sonucunda vücudu gerektiğinden fazla kasılabilir.

Bunların dışında anne vücudunda başka bir canlı taşıdığı için, ister ağrısız, ister normal doğum yaptıracak olsun, hamilelik esnasında özellikle fazla kilo almaması çok önemlidir. Çünkü fazla kilolar bebek yani plasentadan dolayı zaten şişkin olan vücudun üzerine daha çok baskı yaparak, karın bölgesindeki baskının artmasına neden olur. Bu durum ise, annenin daha çok ağrı çekmesini sağlar. Ayrıca hamilelik sırasında yapılabilecek spor ve özellikle bel egzersizleri doğumu kolay atlatmaya yardımcı olurlar. Hamilelik esnasında her bulduğunu yemek, aşermeyle baş edememek gibi durumlarla karşılaşıldığı takdirde, sürekli ziyaret edilen doktorun tavsiyesiyle düzenli bir beslenme programı oluşturulabilir.

Sonuçta hamilelik her bulduğunu yemek değildir. Özellikle unlu ve şekerli gıdaların ölçülü miktarlarda tüketilmesinin hem doğuma, hem de annenin vücuduna büyük faydası vardır.

Tüm Yöntemler Her Anneye Uygulanabilir Mi?

Aslında yapılan özel bir test yok. Ama her ameliyattan önce geçerli olan bazı kan testleri vardır. Kan testlerini tabii ki çok iyi tetkik etmek gerekir.

Özellikle kanama bozukluğunun olması tehlikeli durumlar doğurabilir. Bu testlerden olumlu yanıt alınırsa anne adayına ağrısız doğum uygulanabilir. Sonuç olarak ağrısız doğum her anneye uygulanabilir.

Ağrısız doğumun, normal doğuma oranla daha fazla seçilmesinin nedeni çok açıktır. Çünkü bazı anneler, doğumdan önce veya doğum esnasında bile, ağrı kesici bir işlem yapılmadığı takdirde, çektikleri acıdan dolayı doğumdan vazgeçmek veya ameliyathaneden kaçmak İsterler.

Ama ağrısız doğum için anneye baskı yapılmaz. Sadece tüm tetkiklerden sonra anneye durum açıklanır ve ağrısız doğumun gerekliliği belirtilir ve ağrısız doğumun ne olduğu açıklanır. Fakat kesinlikle baskı niteliğinde değildir. Sonuçta son kararı kendisinin vermesi gerekir. Belki de bebeğini dünyaya getirirken tüm acıları yaşamak ister.